بایگانی سینما و تئاتر
نگاهی به قهرمانان زنِ سینمای ایران تا دههٔ ۵۰
تولد قهرمانِ برومند به‌جای قهرمانِ خردمند یک شکل عینی از ساخت درام در سینما بازنمایی روابط زن و مرد است. هگل در فلسفۀ مقدماتی[۱] می‌نویسد: خودآگاهی تنها برای خود تا بدانجا واقعیت دارد که بتواند بازتاب خویش را در آگاهی‌های دیگر بیابد.[۲] زنان ایرانی در قرنی که گذشت برای حقوق و پویایی خود در جامعه و خانواده زحمات بسیار کشیدند. اما سینما همۀ توان خود را صرف کرد تا «زن» را به‌مثابه قهرمان کنشگر و انسان خودمختار دارای اراده نبیند. سینما زنان را، از روایت تا میزانسن، «جنس دوم» برشمرد و زنان و مردان بسیاری در جهت تغییر این رویه کوشیدند. مقالهٔ حاضر نیز شامل مروری تاریخی است دربارهٔ جایگاه «زنان» در سینمای ایران قبل از انقلاب از منظر نقش «قهرمان» و این موضوع که چرا زنان «طبقهٔ متوسط» در قاب سینمای ایران کمتر دیده شدند. برای درک دقیق‌تر از این موضوع، فیلم خشت و آینه را به‌عنوان نمونه‌ای موفق از سیمای زنِ «قهرمان» در سینما و دغدغه‌های حاصل از طبقه‌ای که در آن زیست می‌کنند (یعنی طبقۀ متوسط) بررسی می‌کنیم.
قهرمان‌پروری در سینمای عامه‌پسند عصر پهلوی (بخش دوم)
ترجمه : محمد سروی‌زرگر
گنج قارون: قهرمان و ضدقهرمان در فیلمفارسی   بسیاری از مورخانِ سینما موفقیت فیلم گنج قارون (۱۳۴۴) سیامک یاسمی را تحسین کرده‌اند یا موفقیت آن را تقبیح کرده‌اند. این فیلم دوره‌ای از رشد انفجاری و غیرمنتظره را در سینمای ایران باعث شد. اما، بیش از یک دهه بعد از ساخته‌شدن آن، بسیاری معتقد بودند «قارون» منجر به افول و کسادی سینمای تجاری عامه‌پسند ایران شد. درواقع، عوامل گوناگونی از اواخر دهۀ ۵۰ منجر به افول سینمای عامه‌پسند ایران شدند که موفقیت گنج قارون در تحلیل نهایی سهم ناچیزی در این تاریخ افول داشت. درحالی‌که مخاطبان ایرانی در سال‌های اخیر از برخی آثار سینمایی به‌طور چشمگیری استقبال کرده‌اند و گاهی رکورد تماشای فیلم‌ها را نیز شکسته‌اند، دشوار می‌توان نشانه‌هایی دال بر احیای قدرتمند صنعت سینمای تجاری ایران یافت.
درآمدی اجمالی بر تجلّی اسطوره و حماسه در قهرمانِ تعزیه
درآمد تعزیه را باید مهم‌ترین گونه از نمایش‌های ایرانی و یکی از برجسته‌ترین گونه‌های نمایش شرقی برشمرد، چرا که گستره‌ای فراگیر دارد و تا امروز تحقیقات و مطالعات بسیاری چه در ایران و چه در کشورهای دیگر دربارهٔ آن انجام شده ‌است. اهمیت این نمایش ایرانی، فارغ از قدمت و سرچشمه‌های پیشااسلامی‌اش، آنجاست که نه‌تنها با آیین‌ها و مناسک مذهبی پیوندی اساسی دارد، بلکه نمود اندیشه و عرفان ایرانی و تأثیرات عمیق اجتماعی را نیز می‌توان در آن کاوید، عواملی که در شکل‌گیری و پرداخت شخصیت‌های این نمایش نقشی مهم ایفا می‌کنند.
سفر فیگور یک قهرمان به شرق
پیش از بازگشتش به ایران در سال ۱۹۶۵، مهرجویی‌ آخرین قدم‌هایش را حوالی دانشگاه یوسی‌ال‌ای می‌زد. به کتاب‌فروشی رسید و فکر کرد هنوز چمدانش برای چند کتاب جا دارد. سال بِلو همان سال با هرتزوگ جایزهٔ ملی کتاب آمریکا را برده بود. کتاب را خرید و گذاشت کنار فرنی و زویی
قهرمان‌پروری در سینمای عامه‌پسند عصر پهلوی
ترجمه : محمد سروی‌زرگر
در این فصل، به بررسی مضامین و نمونه‌هایی از مردانگی و قهرمان‌پروری در ادبیات فارسی‌زبانان و تاریخ ایران می‌پردازم تا فهم بهتری از بازآرایی این مضامین در سینمای عامه‌پسند عصر پهلوی ارائه دهم.
سرشت و سیمای قهرمان در تعزیه و آیینِ شبیه‌خوانی
بستگی دارد که چه تعریفی از اسطوره داشته باشیم. یک وقت، از آن مصداقی عینی به مفهوم یک قهرمان می‌گیرید. یک وقت هم مضمون یا موضوع یا مبحثی را به‌عنوان اسطوره می‌شناسیم، مثل اسطورهٔ خیر و شر.
تولد قهرمان از دوربین (بخش دوم)

. . .   محدودیت دسترسی دسترسی برخی از متون مقالات وب سایت مجله طبل تنها به مشترکان دیجیتال آن ارایه می‌گردد. شما می‌توانید به یکی از روش‌های زیر به مطالب مجله دسترسی داشته باشید:خرید نسخه چاپیخرید نسخه پی‌دی‌افخرید اشتراک سالانه نسخه چاپیخرید سالانه دیجیتال توجه ! دسترسی به متن مقالات این وب سایت  با […]

تولد قهرمان در یک طبقهٔ بی‌طبقه

. . .   محدودیت دسترسی دسترسی برخی از متون مقالات وب سایت مجله طبل تنها به مشترکان دیجیتال آن ارایه می‌گردد. شما می‌توانید به یکی از روش‌های زیر به مطالب مجله دسترسی داشته باشید:خرید نسخه چاپیخرید نسخه پی‌دی‌افخرید اشتراک سالانه نسخه چاپیخرید سالانه دیجیتال توجه ! دسترسی به متن مقالات این وب سایت  با […]

تولد قهرمان از دوربین (بخش اول)
در بیست‌ودوم مارس ۱۸۹۵، برادران لومیِر[1] اولین فیلم را اکران کردند. لومیرها، بی‌آنکه بدانند، اولین قهرمانان تاریخ سینما را معرفی کردند که تا به امروز حیاتشان بر پردهٔ نقره‌ای ادامه یافته است و تکثیر مدام آن‌ها دیگر مهارناشدنی می‌نماید. قهرمان‌های لومیرها را می‌توان به چهار دسته تقسیم کرد!
نگاهی به نوروز در فیلم‌های همسایگان شمالی و ایران
جغرافیای عید نوروز در پنجاه سال اول سینما چندان وسیع نبود: جغرافیایی پر از افت‌وخیزهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، که بی‌شک بر روایت‌های مختلف سینمایی از جشن نوروز هم تأثیر مستقیم داشته است. چه کشورهایی که در همسایگی ما زیر پرچم داس و چکش روزگار می‌گذراندند و چه کشورهایی که کمی دورتر از پهنهٔ داس و چکش قرار داشتند، ولی برای به‌تصویر کشیدن نوروز بر پردهٔ نقره‌ای با مسائل و مصائب خودشان مواجه بودند. صدالبته سینمای ایران هم از این افت‌وخیزهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بی‌نصیب نبود و نمانده است! آمدن بهار و نوروز، این جشن کهن، گاه بهانه‌ای می‌شد برای اکران فیلمی خاص در رابطه با خود نوروز. و گاهی هم، با نو شدن سال، اکران فیلم‌هایی شروع می‌شد که احتمال می‌رفت فروش بیشتری در تعطیلات نوروزی داشته باشند. هرچند که، در ایران، حالت دوم بیشتر اتفاق افتاده و این جریان با افت‌وخیز زیاد و گاهی حتی با نفس‌های به‌شماره‌افتادهٔ سینما ادامه داشته و گویا هنوز هم چنین است.