در سال ۲۰۰۷، فیلم‌ساز آلبانیایی، بسنیک بیشا، کمدی بی‌نظیر خود مائو تسه تونگ را عرضه کرد. این کمدی حکایت مرد کولی‌ای را در جمهوری سوسیالیستی خلق آلبانی روایت می‌کند که در کوران جنگ سرد و تقابل دو قدرت کمونیستی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و جمهوری خلق چین در شهری دورافتاده و کوچک به‌هنگام تولد نهمین فرزندش نام رهبر کاریزماتیک چین یعنی «مائو تسه تونگ» را برای او برمی‌گزیند که رشته‌ای از حوادث تراژیکمیک را رقم می‌زند.

کمتر مفهوم سیاسی مدرنی را می‌توان پیدا کرد که به اندازۀ «آنتی‌امپریالیسم» در اعماق آگاهی تاریخی ایرانیان حک شده باشد. ‌ضدیت با امپریالیسم ایدۀ برسازندۀ گفتارهای سوسیالیستی و کمونیستی در ایران بوده است. کافی است به خاستگاه‌ها و وهله‌های تأسیسی کمونیسم در ایران بازگردیم، به نامه‌های سوسیال دموکرات‌های تبریز به پلخانف و کائوتسکی (۱۹۰۸-۱۹۱۱) یا به مانیفست کنگرۀ خلق‌های مشرق‌زمین (۱۹۲۰)؛ فصل مشترک همۀ این اسناد یک عبارت و یک ایده است: مبارزۀ ضدامپریالیستی.

بعد از پایان جنگ جهانی دوم، با آغاز جنگ سرد بین شرق و غرب، رقابت بین کشورهای غربی و دولت شوروی برای نفوذ در جوامع کشورهای تابعه و تحت سلطه شدت بیشتری گرفت. یکی از عرصه‌ها و زمینه‌های این رقابت عرصۀ فرهنگ، به‌ویژه سینما، بود؛ هرچند این کشمکش و رقابت خیلی پیش از آغاز جنگ سرد و حتی پیش از جنگ جهانی دوم شروع شده بود. تنها نفت ایران نبود که روسیه و کشورهای غربی، همواره به‌عنوان منبعی ارزشمند و سودآور، چشم طمع به آن دوخته و در رقابتی تنگاتنگ برای گسترش نفوذ خود در حوزه‌های نفتی ایران و گرفتن سهم و امتیازات نفتی بیشتر از ایران بودند،

تئاتر دهه‌های 20 و 30 چه جریان تأثیرگذاری داشت؟
در این مورد، نخست و خیلی خلاصه، بهتر است نگاهی به جریان سیاسی و تئاتری دورۀ رضاشاه داشته باشیم؛ یعنی فراموش نکنیم تئاتر غربی پس از انقلاب مشروطه و زمانی که در ایران معرفی شد مورد توجه قرار گرفت و علاقه‌مندان به تئاتر توجه بیشتری به تاریخ و گذشتۀ این سرزمین داشتند و برخی دوستداران این هنر کوشیدند تا از آن بهره بگیرند که نمونه‌های بسیاری از آنها داریم: مثل آثار «رضا کمال شهرزاد» و بسیاری دیگر.

زمینۀ تاریخی و سیاسی: کودتای 28 مرداد و برقراریِ سیاست سرکوب
کودتا در 28 مرداد 1332، که با حمایت، برنامه‌ریزی و اجرای سازمان سیا و ام آی-60 با همکاری دولتمردان و نظامیان وفادار به محمدرضاشاه پهلوی انجام شد، باعث سقوط دولت ملی دکتر محمد مصدق شد. کودتا در عین بی‌تفاوتی حزب توده، مذهبیون و دیگر گروه‌ها انجام شد. «غلبۀ کودتا در واقع نشانۀ فقدان آمادگی احزاب و نیروهای رزمنده در جامعه بود.

موسیقی جاز و تمامیت‌خواهی عنوان کتابی است که انتشارات راتلیج در سال 2017 منتشر کرد.[i] بروس جانسون، دبیر این مجموعه، مقالاتی را با محوریت موسیقی جاز در کشورهایی با نظام‌های سیاسی تمامیت‌خواه در قرن بیستم جمع‌آوری کرده است. کتاب علاوه‌بر مقدمه و مؤخره‌ای به قلم جانسون، شش بخش مجزا دارد.
بخش نخست با عنوان الگوهای تمامیت‌خواهی دارای دو مقالۀ مهم است؛ نخست مقاله‌ای دربارۀ نسبت میان موسیقی جاز و فاشیسم که به ایتالیای بین سال‌های 1925 تا 1935 می‌پردازد و مقالۀ دوم که راوی سرنوشت موسیقی جاز در مسکو بعد از افول استالینیسم است.