کوه دماوند و شهر باستانی که در دامنۀ جنوبی این قله قرار دارد از دیرباز در اساطیر و حافظۀ تاریخی ایرانیان حضوری جاری و ساری داشته است. بر اساس آثار و شواهد به‌دست‌آمده، حضور انسان از کهن‌ترین دوران حیات بشر در این محدودۀ جغرافیایی قابل استناد است. کوه دماوند در داستان‌ها و افسانه‌‌ها مورد توجه و محور اصلی قصه‌پردازی بوده است. کوه مقدس و مینوی دماوند، که صحنۀ شماری از رویدادهای اسطوره‌ای ایرانیان است، در تاریخ متأخر ایران نیز به نمادی یگانه از هویت ایران‌زمین و به مظهر پایداری و ایستادگی تمدن و تاریخ ما بدل شده است.