تولد قهرمانِ برومند به‌جای قهرمانِ خردمند یک شکل عینی از ساخت درام در سینما بازنمایی روابط زن و مرد است. هگل در فلسفۀ مقدماتی[۱] می‌نویسد: خودآگاهی تنها برای خود تا بدانجا واقعیت دارد که بتواند بازتاب خویش را در آگاهی‌های دیگر بیابد.[۲] زنان ایرانی در قرنی که گذشت برای حقوق و پویایی خود در جامعه و خانواده زحمات بسیار کشیدند. اما سینما همۀ توان خود را صرف کرد تا «زن» را به‌مثابه قهرمان کنشگر و انسان خودمختار دارای اراده نبیند. سینما زنان را، از روایت تا میزانسن، «جنس دوم» برشمرد و زنان و مردان بسیاری در جهت تغییر این رویه کوشیدند. مقالهٔ حاضر نیز شامل مروری تاریخی است دربارهٔ جایگاه «زنان» در سینمای ایران قبل از انقلاب از منظر نقش «قهرمان» و این موضوع که چرا زنان «طبقهٔ متوسط» در قاب سینمای ایران کمتر دیده شدند. برای درک دقیق‌تر از این موضوع، فیلم خشت و آینه را به‌عنوان نمونه‌ای موفق از سیمای زنِ «قهرمان» در سینما و دغدغه‌های حاصل از طبقه‌ای که در آن زیست می‌کنند (یعنی طبقۀ متوسط) بررسی می‌کنیم.

از شما سپاسگزاریم که این وقت را به مجلۀ طبل دادید تا در پیوند با فیگور قهرمان گفت‌وگویی داشته باشیم. قرار بود دربارهٔ شخصیت گرشاسب و اهمیتش در فرهنگ ایرانی، نقش‌‌هایی که برعهده گرفته و تأثیرپذیری‌ها و تأثیرگذاری‌هایش گفت‌وگو کنیم.

پیش از بازگشتش به ایران در سال ۱۹۶۵، مهرجویی‌ آخرین قدم‌هایش را حوالی دانشگاه یوسی‌ال‌ای می‌زد. به کتاب‌فروشی رسید و فکر کرد هنوز چمدانش برای چند کتاب جا دارد. سال بِلو همان سال با هرتزوگ جایزهٔ ملی کتاب آمریکا را برده بود. کتاب را خرید و گذاشت کنار فرنی و زویی

در این فصل، به بررسی مضامین و نمونه‌هایی از مردانگی و قهرمان‌پروری در ادبیات فارسی‌زبانان و تاریخ ایران می‌پردازم تا فهم بهتری از بازآرایی این مضامین در سینمای عامه‌پسند عصر پهلوی ارائه دهم.

«ایران درّودی، نقاش ایرانی، سال ۱۳۱۵، در مشهد و در خانواده‌ای دلبستۀ سنت‌های ایرانی زاده شد.» چنین جمله‌ای شاید بارها در کتاب‌ها و مقالاتی در باب زندگی و آثار درّودی آمده باشد، امّا شناخت عمیق از او از طریق دو صفت «ایرانی» و «نقاش» ممکن‌تر و قابل ترسیم‌تر است.

سلطنت ۱۵۰‌سالهٔ قاجاریان، از نظر سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، و نسبت به ادوار پیش از خود، دارای ویژگی‌هایی منحصربه‌فرد است. در زمینهٔ تحولات تصویری ایران نیز نقاشی درباری قاجار تعریفی جدید از شکل و فیگور انسان ارائه می‌دهد. در این دوره، مسئلهٔ «تصویر شاه» و کارکردهای آن به‌مثابه تصویر قدرت در فضای دربار و خارج از آن از اهمیتی خاص برخوردار است.

هدف مقالۀ حاضر بررسی مفهوم قهرمان در عصر کلاسیک و مدرن از منظر روان‌کاوانه است. بر این اساس، ابتدا مبحث تولد قهرمان و مفهوم گناه در قهرمان کلاسیک را طرح می‌کند؛ سپس، با تکیه بر دو قهرمان کلاسیک (آشیل و آنتیگونه) و دو قهرمان مدرن (سوفی و سیگنه)، با میانجی مفاهیم روان‌کاوانه (گناه، میل، رانه، وضعیت استبداد و ترور) آن­ها را باهم مقایسه می­کند.

دی‌یگو آرماندو مارادونا نه‌فقط در عرصۀ فوتبال که در تاریخ ورزش نیز از پیچیده‌ترین شخصیت‌هاست. پسر طلایی۱ فوتبال آرژانتین بارها بهترین بازیکن فوتبال تمام اعصار نام گرفت و قهرمان بسیاری از لحظات نمادین برای تیم ملی فوتبال آرژانتین بود. مارادونا را برخی‌ در کشورش با ژنرال افسانه‌ای آزادی‌بخش آمریکای جنوبی یعنی خوزه سن مارتین۲ مقایسه کرده‌اند.۳ او نبوغی داشت که مخاطبانش را شیفته و مفتون می‌کرد و هم‌زمان خط دفاع تیم‌های حریف را گیج و بهت‌زده می‌ساخت.

«روایت» یکی از پدیده‌های مهمی است که هم‌پای تاریخ بشر در فرهنگ‌ها و زبان‌ها و زمان‌های مختلف حضور داشته است. این حضور حتی از هم‌پایی فراتر رفته است، به‌طوری‌ که «روایت» در کار ساخت تاریخ و فرهنگ نقش اصلی را داشته و دارد. به‌نوعی، ما، در مواجهه با گذشته و تاریخ و در نسبت با اکنون و آینده، در حال روایت کردن یا گوش سپردن به روایت‌های مختلفیم

می‌دانیم که مدرنیته (تجدد) با مدرنیزاسیون (نوسازی) و نیز مدرنیسم (نوگرایی) یکسان نیست؛ عادتاً مدرنیته در دورهٔ مدرنیزاسیون روی می‌دهد و مدرنیسم بر این دو مترتب است. در ایران، تقریباً تردیدی نیست که تجدد با انقلاب مشروطه (۱۲۸۵- ۱۲۹۰ش) و اندیشمندان آن (به‌خصوص طالبوف) آغاز شد، اما نوسازی