بایگانی حزب توده
سرنوشت سازش و مقابله
علی اسفندیاری، معروف به نیما یوشیج (۱۲۷۶-۱۳۳۸)، هرچند در ظاهر امر از عوالم سیاسی روزگار خود به‌دور بود، امّا مقدرات زیست در جوامعی همچون ایران موجب می‌شود تا کمتر امور آدمی بر خواست و اراده‌اش متکی باشد. گریز نیما از دنیای سیاست، آن هم در دوره‌ای که او می‌زیست، شاید یکی از همین تناقضات آشکار باشد. همان‌گونه که شعر نیما محصول اجتناب‌ناپذیر انقلاب مشروطیت بود، زندگی‌اش نیز در چارچوب مقدرات همان دوره ازجمله ارتباط تنگاتنگ فضای سیاسی و فرهنگی سپری شد.
بررسی داستان‌نویسی و ادبیات
پس از سخنرانی چرچیل در مارس ۱۹۴۶ دربارۀ فروافتادن پردۀ آهنین شوروی بر برخی از کشورهای اروپایی، استالین وی را به جنگ‎‌افروزی متهم کرد. سخنرانی هری ترومن، رئیس‌جمهور آمریکا، در مارس ۱۹۴۷، مبنی بر ضرورت جلوگیری از پیشرفت کمونیسم در جهان، اعلان جنگ سرد بود. در پایان همین سال، با شدت‌گرفتن تنش میان آمریکا و شوروی، جنگ ایدئولوژیک دو اردوگاه سرمایه‎‌داری و سوسیالیسم آغاز شد: متفقینِ زمان جنگ جهانی از هم جدا شدند و ضمن پرهیز از عملیات نظامی، بر سر مواضع جهانی سوسیالیسم و سودای جهان‌گشایی امپریالیسم، درگیر جدلی درازمدت شدند. حالا دیگر، جهان عرصۀ رقابت سخت دو بلوک شده بود.
پژوهشی در تأثیر تعلیمات حزب توده بر زندگی و شعر سیروس نیرو
ادبیات فارسی در دورۀ معاصر، با سنّت‌شکنی‌ها و نوگرایی‌های شاعران پیشرو راهی تازه درپیش گرفت. نیما نخستین نوگرای معاصر نبود؛ اما بی‌تردید مهم‌ترین آنها بود. تئوری‌های او دیدگاه تازه‌ای برای شاعران نوپرداز ایجاد کرد. او بر کار خود مصمم بود، چون می‌دانست چه می‌کند. از حاشیه‌ها کناره می‌گرفت و بدگویی‌ها را به حساب بی‌دانشی می‌گذاشت. این استمرار، بذر شعر تازه را در فضای معاصر کاشت و سبب شد که شعر نفس تازه‌ای بکشد.