. . .   محدودیت دسترسی دسترسی برخی از متون مقالات وب سایت مجله طبل تنها به مشترکان دیجیتال آن ارایه می‌گردد. شما می‌توانید به یکی از روش‌های زیر به مطالب مجله دسترسی داشته باشید:خرید نسخه چاپیخرید نسخه پی‌دی‌افخرید اشتراک سالانه نسخه چاپیخرید سالانه دیجیتال توجه ! دسترسی به متن مقالات این وب سایت  با […]

در بیست‌ودوم مارس ۱۸۹۵، برادران لومیِر[1] اولین فیلم را اکران کردند. لومیرها، بی‌آنکه بدانند، اولین قهرمانان تاریخ سینما را معرفی کردند که تا به امروز حیاتشان بر پردهٔ نقره‌ای ادامه یافته است و تکثیر مدام آن‌ها دیگر مهارناشدنی می‌نماید. قهرمان‌های لومیرها را می‌توان به چهار دسته تقسیم کرد!

فهمیدن اینکه قهرمانان در بین مردم محبوبیت دارند خیلی سخت نیست، ولی آن‌ها قطعاً از جنس مردم نیستند. علت اصلی‌اش را باید این‌طور توضیح داد که قهرمانانْ مردمی نیستند، چون اصلاً وجود خارجی ندارند و در رؤیای عامه ساخته شده‌اند و خیلی طبیعی است که نمی‌توانند از جنس خود مردم باشند. و چون قهرمانی امر نادری است، طبیعتاً قهرمانْ یگانه و بی‌همتا تصور می‌شود.

این مقاله پدیدهٔ دگردیسی قهرمانانه را بررسی می‌کند: چیستی‌اش، چگونگی رویدادش، و چرایی اهمیتش. ابتدا، شش نوع دگرگونی قهرمان را توضیح می‌دهیم: ذهنی، اخلاقی، احساسی، معنوی، جسمانی و انگیزشی. سپس استدلال می‌کنیم که این دگردیسی‌ها در خدمت پنج کارکرد هستند: تسریع رشد تکاملی، مساعدت در بهبود و سلامت‌بخشی، ترویج وحدت اجتماعی، پیشبرد جامعه و عمیق کردن ادراک کیهانی. منابع درونی و بیرونی دگرگونی با تأکید بر اهمیت حضور راهنمای مجرب در ایجاد رشد دگردیسانه بحث شده‌اند

اتو رنک[1] در کتاب اسطورهٔ تولد قهرمان[2] بیان می‌کند که همهٔ اقوام متمدن از همان آغاز دربارهٔ پهلوانان، شاهان، شاهزادگان، بنیان‌گذاران مذاهب، سلسله‌ها، امپراتوری‌ها، و در یک کلام، درمورد قهرمانان ملی خود اسطوره‌ای ساخته‌اند و در مدح ایشان شعرها و حماسه‌ها گفته‌اند. نگاهی به این افسانه‌های قهرمانیِ گوناگونْ مجموعه‌ای از ویژگی‌های مشترک را پیشِ‌چشم می‌آورد که نشان از بنیان و شالوده‌ای مشترک دارند.

«وزیر اعظم» غالباً شریک جرم سلطان محسوب می‌شود. در مجموعهٔ تلویزیونی سلطان و شبان[2] شخصیت وزیر اعظم همان صفات رذیله‌ای را دارد که قرار است به‌عنوان «شرارت ذاتی» به همهٔ پادشاهان نسبت داده شود، البته با این تفاوت که وزیر اعظم حیله‌گرتر و فتنه‌انگیزتر است. در کلیشهٔ غالب سناریوهای ضدسلطنت، معمولاً زمانی که نویسنده بخواهد کمی در حق سلطان لطف کند او را شخصیتی عیاش و شکم‌باره نشان می‌دهد که، از فرط اشتغال به نفسانیات، وقتی برای ادارهٔ مملکت ندارد و به همین علت سررشتهٔ امور را به وزیری سپرده که ــ علاوه‌بر تمام خصلت‌های منفی سلطان ــ چاره‌اندیش و حیله‌گر هم هست.

مهرک‌علی صابونچی: «قهرمان» در هریک از حوزه‌های ادبیات و علوم انسانی معنا و مفهوم ویژهٔ خود را دارد و پژوهشگران و متخصصان هر حوزه، متناسب با آنچه برداشت می‌کنند، علل و عوامل متعددی را دربارهٔ چیستی قهرمان و چگونگی پیدایش و تولدش ذکر کرده‌اند. ما، در پی مطالعات آغازین خود، متوجه شدیم که می‌توان به وجوه مشترکی در اغلب تعریف‌هایی که از قهرمان ارائه می‌شود دست یافت. در پی آن، امکانی به‌وجود می‌آید که، براساس این وجوه مشترک، به تعریفی نسبتاً راضی‌کننده و کلی از قهرمان برسیم

کُشتی از دوران باستان تاکنون از اهمیت ویژه‌ای در تاریخ و فرهنگ ایران برخوردار بوده است؛ به‌طوری‌که می‌توان این ورزش را مهم‌ترین ورزش این سرزمین و شناخته‌ترین درمیانِ مردمش دانست. از سوی دیگر، آمیخته شدن آن با عناصر پهلوانی و مرام و مسلک عیّاری و جوانمردی موجب شده شخصیت کشتی‌گیران به‌سوی جایگاه پهلوان‌ـ‌قهرمان یا به‌عبارت‌دیگر به جایگاه «کشتی‌گیرِ پهلوانِ قهرمان» پیش برود. نمود این فرایند را می‌توان در همهٔ سطوح فرهنگی و هنری ایران، از ادبیات و هنرهای تصویری تا سینما و تئاتر، بازیافت.

ابعاد شخصیت ابوالقاسم فردوسی و آنچه او را وادار به سرودن اثری بزرگ چون شاهنامه کرده موضوعی است که کمتر به آن پرداخته شده. شاهنامه اثری سرشار از نام و ماجراهای پهلوانان و قهرمانان اساطیری و تاریخی است، که می‌توان زمینه‌های تولد و پیدایش آنان را مبتنی بر شگردها و روش‌های جدید اسطوره‌شناختی و نقد ادبی مطالعه و بررسی کرد. در مقالهٔ پیش رو، قصد بر این است که به کمک روش اسطوره‌کاوی ژیلبر دوران،[1] به‌عنوان شیوهٔ روان‌اسطوره‌شناسانهٔ هنری، در هفت گام، شاهنامهٔ فردوسی تحلیل و از این طریق به عامل خیال خلاق یا همان خیال خیال‌آفرینِ هنرمند دست یافته شود.

در آثار ادبی، قهرمان مردی است که او را می‌ستایند و از او تقلید می‌کنند. به همین دلیل، قهرمان همواره تجسم آرمان‌های فرهنگی است که او را خلق کرده. رخدادهای تاریخی و شرایط اجتماعیِ فرهنگ‌های مختلف موجب می‌شود که صفات مختلفی در رهبران ارج یابد. این ارزش‌های اجتماعی هم در اَعمال قهرمان بازتاب می‌یابند، هم در انگیزه‌های قهرمانانه. این مقاله بر قهرمانانِ ایلیاد، انه‌اید، بیووُلف و سرود رولاند متمرکز می‌شود و به ارزیابی این موضوع می‌پردازد که رخدادهای تاریخی و موقعیت‌های فرهنگی چگونه به تصویرِ قهرمانان در این آثار شکل می‌بخشند.