شخصیت و‌ موسیقی بتهوون را به شیوه‌های گوناگون توصیف کرده‌اند. مبالغه و افسانه‌سازی هم در سخن‌پراکنی‌های ژورنالیست‌ها و زندگی‌نامه‌نویس‌ها، دربارۀ او کم نیست. اما به‌خصوص برسرِ یکی از واقعیت‌ها دربارۀ آثار او بی‌درنگ می‌توانیم اجماع و توافق‌نظر داشته باشیم: «یک روحیۀ قهرمانی که در بسیاری از آثار او موج می‌زند.» شاید اولین نمونه‌ای که به ذهن می‌آید اثری است که نام قهرمانی هم بر خود دارد: سمفونی اروئیکا یا قهرمانی. اثری که در ابتدا، به ناپلئون بناپارت تقدیم شد. ناپلئون نماد انقلاب فرانسه و آزادی‌خواهی بود و «هگل» او را «روحِ دوران سوار بر اسب» خوانده بود، اما پس از چندی، بتهوون نام ناپلئون را از تقدیم‌نامۀ خود خط زد و متن را به این جملۀ کلی‌تر و تا حدی رازآمیز تغییر داد: «پیشکش به خاطرۀ یک قهرمان». نام ناپلئون حالا با محو‌شدنش، پیشکش‌نامۀ بتهوون و واژۀ «قهرمان» را به سطح یک ایده، یک مثال، فرا برده بود. قهرمان بتهوون کیست، ماهیت قهرمان بتهوون چیست؟

پیش از پرداختن به بحث اصلی گفت‌وگو، صحبت کوتاهی دربارۀ اصطلاح «موسیقی پاپ» داشته باشیم. اساساً به نظر شما، موسیقی پاپ به چه نوع موسیقی‌ای گفته می‌شود؟ ارائۀ تعریفی از موسیقی پاپ می‌تواند سوءتفاهم‌های زیادی به بار بیاورد. به گمانم، هر کوششی برای تعریف یک پدیده یا موضوع باید «جامع»، «مانع» و «کامل» باشد. با این سه شرط، هر تعریفی که از موسیقی «پاپ» ارائه کنیم، کمبودهایی خواهد داشت، همچنان‌که با انباشت تجربیات مختلف در گونه‌های مختلف موسیقی و بهره‌گیری از مؤلفه‌ها و کلیشه‌های متنوع، در عمل، امکان یافتن محدوده‌‌های خط‌کشی‌شده‌ میان گونه‌های مختلف موسیقی دور از ذهن شده است. اما دربارۀ موضوع موردنظر شما، مسئلۀ مهم‌تر و اساسی‌تری وجود دارد. آن‌هم سوءتفاهم بزرگی است که بر سر همین عنوان گفت‌وگو پیش می‌آید؛ یعنی قهرمان در موسیقی پاپ.

مایۀ انگیزش نوشتن این سطور امیدواری به ارتعاش روحی جمعی‌‌ است که با پشتوانۀ سترگ از گنجینۀ گرانبهای تعلق‌خاطر جمعی ما، همواره نقشی تعیین‌کننده در شکل‌گیری و قوام میراث بشری از دیروز تا‌ ‌امروز و نه‌فقط برای ایرانیان بلکه در یک حوزۀ تمدنی گسترده ایفا کرده است.

اندروو هیوود، سیاست‌شناس بریتانیایی و پژوهشگر تاریخ اندیشه‌های سیاسی، درون‌مایۀ اصلی تفکر محافظه‌کار را «تمایل به حفظ کردن فضیلت‌های شناخته‌شده» می‌داند. محافظه‌کاری، چنان‌که اغلب توصیف می‌شود، واکنشی به انقلاب کبیر فرانسه بود؛  ادموند برک (۱۷۹۷‑۱۷۲۹) در نقد انقلابیون فرانسه و در دفاع از بنیان‌های سیاسی و فرهنگی بریتانیا، رساله‌ای نگاشت که محتوای اصلی‌اش این انگارۀ کلیدی است: «سنت‌های جوامع، محصول تجمیع عقل و حکمت نسل‌های بشری است و نمی‌توان با اتکا به عقل مدرن (عقل روشنگری) این عقلانیت تجمیع‌شده را کنار گذاشت. آنچه از گذشته به جای مانده ‌است، هم عقلانی است و هم ارزشمند؛ در نتیجه، کشورهایی که از اندوختۀ سنت برخوردارند، نباید به سودای مبهمِ جهان جدید، اندوختۀ ارزشمند خود را بی‌محابا کنار بگذارند و دور بیندازند.» امروز بیش از ۲۳۰ سال از نگارش رسالۀ انتقادی ادموند برکمی‌گذرد؛ با گذر زمان و طی تجربه‌های تاریخی، طیفی متنوع و متکثر از ایده‌ها و رویکردها پدید آمده‌است که همه را می‌توان اعضای گوناگون خانوادۀ «محافظه‌کاری» نامید.

هنگامی‌که آپولو در جزیزۀ دلوس به ‌دنیا آمد، زئوس بی‌درنگ پسرش را هدیه‌باران کرد و افزون بر تاجی زرین به او یک، چنگ نیز بخشید. این‌گونه شد که آپولو به مقام موسیقی‌دان یا خنیاگرِ خدایان المپ دست یافت و به‌عنوان «خدای چنگ» شناخته شد. افزون بر این، او رهبری گروه هم‌سرایان موزها را هم بر عهده داشت. نه‌تنها خود آپولو با خنیا و موسیقی در پیوند بود، بلکه فرزندانی که حاصل عشق‌بازی او با اورنیا، موز دانش نجوم، بودند هم با خنیا و موسیقی، در پیوند شدند و راه پدرشان را دنبال کردند. اورنیا لینوس و اورفئوس (اورفه) را برای آپولو زایید که هردو موسیقی‌دانان مشهوری بودند.

. . .   محدودیت دسترسی دسترسی برخی از متون مقالات وب سایت مجله طبل تنها به مشترکان دیجیتال آن ارایه می‌گردد. شما می‌توانید به یکی از روش‌های زیر به مطالب مجله دسترسی داشته باشید:خرید نسخه چاپیخرید نسخه پی‌دی‌افخرید اشتراک سالانه نسخه چاپیخرید سالانه دیجیتال توجه ! دسترسی به متن مقالات این وب سایت  با […]

تا قبل از اینکه اصوات به‌صورت مغناطیسی، بر روی نگاتیو سینک شوند، سینما به‌صورت زنده یا به‌وسیلۀ شخصی به نام دیلماج از سکوتِ تصویر فرار می‌کرد. بنابر اینکه احساس و فضای فیلم چیست، پیانونواز به‌صورت زنده، در زیر پرده می‌نواخت و مخاطب را در مسیر ماجراجویی قهرمان همراه می‌کرد. جادوی نمایش که در شکل تکنیکال و توسعه‌یافته، به سینما تبدیل می‌شود، همواره از پیوند صدا و تصویر بهره برده است. آواهای قهرمانان که می‌خواهند موتیف شوند هم‌دوش با تصاویر در ذهن ما باقی می‌ماند. این آواها لزوماً تکیه‌کلام نیستند، گاه آوایی حضور قهرمان را نوید می‌دهد و در قراردادی نانوشته با مخاطب، ذهن او را شرطی می‌کند.

چگونه راک به‌عنوان یک سبک موسیقی رشد می‌کند و ستارگان هنرمندِ خود را به جامعه معرفی می‌کند؟ زمانی که به راک به‌عنوان سبکی موفق در بازار موسیقی نگاه می‌کنید و در دوره‌های مختلف، تأثیرگذاری‌اش بر جامعه و فرهنگ عامه را می‌سنجید، این نخستین سؤالی است که فکرتان را به خود مشغول می‌دارد. بدون شک، بررسی تاریخچۀ موسیقی راک روش مناسبی است تا با آن، سیر تحول این جریان شاخص را از ابتدای دهۀ ۵۰ میلادی تا اکنون بررسی کرد.

حلقۀ نیبِلونگ، حماسۀ عظیم واگنر، که خَلقش نزدیک به سه دهه زمان برد و اجرای کاملش چهار روز و حدود پانزده ساعت به طول می‌انجامد، از ابتدا با تحلیل‌ و تفسیرهای متفاوتی از منظرهای گوناگون مواجه بوده است. برای نمونه می‌توان به خوانش مارکسیستی جُرج برنارد شاو، خوانش یونگی رابرت دانینگتون، تفسیر مبتنی‌بر موسیقی محض دِریک کوک و تحلیل تمثیل‌بنیان (و به ‌نظر راجِر اسکروتن فوئرباخی) پُل هایزه اشاره کرد.

پرسشی اصلی این گفت‌وگو دربارۀ باخ است و همچنین فیگور مسیح به‌عنوان پرسوناژ تاریخی و قهرمان مسیحیت. باخ در آخرین روزهای عمرش می‌گوید که «هدف موسیقی باید شکوه خدا و آرامش روح باشد.» شکوه خدا در مسیحیت، به‌واسطۀ شخصیت برجسته یا قهرمان تاریخی کلیسا، یعنی عیسی مسیح، متجلی می‌شود و آرامش روح نیز از طریق آموزه‌های مسیحیت و از طریق ایمان به مسیح، برای رستگاری حاصل می‌شود، چه در این دنیا، چه در دنیای پس از مرگ. هر دوی این‌ها می‌توانند توجیه کار موسیقیایی معطوف به صدا و آوای عیسی باشند. صدای مسیح در موسیقی کلیسایی، مجموعه‌ای از کلمات مسیح یا پیروانش دربارۀ اوست در یک اثر آوازی مانند پاسیون، اوراتوریو یا کانتاتا.