به دهۀ ۲۰ و فعالیت انجمن روابط فرهنگی ایران و شوروی که می‌رسیم با چند تفسیر متضاد روبرو می‌شویم. برخورد هریک از این تفاسیر چیزی شبیه به مصادرۀ تاریخ است. از سویی، «چپ‌هراسی» هرآنچه به چپ و مارکسیسم منسوب است را به شوروی، زندان سیبری، استالین و محاکمۀ نویسندگان متصل و تحلیل می‌کند. در این تفسیر از هر ایدۀ قبل و بعد استالین نتایج استالینیستی استخراج می‌شود. در کنار اینها دشمنان «حزب توده» (نه منتقدان و رقبا) را داریم که حزب را جاسوس و فعالیت‌های مرتبط با آن را شکلی از خیانت می‌دانند. در مقابل این گروه، حامیان حزب توده و چپ قرار می‌گیرند که حزب را بنیانگذار همۀ چیزهای نو و ارزشمند معاصر ایران می‌دانند و نقش فراگیر حزب را گوشزد می‌کنند. راه میانه را در این میان آکادمیسین‌ها و روزنامه‌نگاران باز می‌کنند که با ورق‌زدن اسناد سعی در حفظ بی‌طرفی دارند. اما آیا اسناد خود سخن می‌گویند؟ آیا تاریخ همان اسناد و توصیف‌هاست؟ زمان معاصر چه نسبتی با این اسناد دارد؟ چالشی که این تفسیرها ساخته‌اند، کم‌شباهت به حرکت شتابان گروهی از فیل‌ها و قرارگرفتن پرندۀ کوچکی در مسیرشان نیست. همه‌چیز زیر پاهای این تفسیرهای عظیم‌الجثه له می‌شود یا در خوشبینانه‌ترین حالت، مسیر را ترک کرده و با هراس می‌گریزد. آنچه در ادامه نوشته شده بازخوانی روبروشدن هنر دهۀ ۲۰ با نهادی به نام انجمن است.