جنگ سرد فقط رقابت، تنش و کشمکش‌های سیاسی و ژئوپلیتیکی بین بلوک شرق (اتحاد جماهیر شوروی و دولت‌های اقماری‌اش) و بلوک غرب (ایالات متحده و متحدان ناتو) بعد از جنگ جهانی دوم در اروپا نبود؛ خاورمیانه یکی از میدان‌ها بود. صهیونیسم به سازمانی جهانی بدل شد تا اسرائیل را برسازد. شوروی، پس از تسخیر قفقاز در جنگ جهانی اول، نقشۀ ضمیمه‌کردن آذربایجان را با تنش‌های غائلۀ آذربایجان عملی ساخت. نمونه‌ای از آن: «حرکت بعدی شوروی‌ در سال ۱۹۴۵ بود و آن حملۀ نیروهای کمونیست شوروی به یک مرکز کشاورزی در میانه بود. شوروی‌ در آنجا سربازان ایرانی را خلع سلاح کرد. پس از آن، شوروی‌ همین کار را در دیگر نقاط آذربایجان نیز ادامه داد. در منطقۀ دریاچۀ ارومیه، نیروهای پیشه‌وری که از ارمنی‌ها، آشوری‌ها و کردهای کمونیست تشکیل می‌شدند در جنگ خود در برابر مقاومت ایرانیان شیعۀ منطقه موفق نبودند و شوروی گروه نظامی تمرین‌دیده‌ای را برای سرکوب ایرانیان به ارومیه فرستاد.»