در این نوشتهٔ کوتاه اراده‌ای برای بازکردن وقایع متعدد تئاتر ایران نیست، اراده‌ای هم برای بازتعریف روایت‌هایی که این سال‌ها مدام تعریف و تبدیل به حافظهٔ جمعی تئاتر شده‌اند نیست. قصد و هدف اصلی ارائهٔ یک صورت‌بندی از روند تئاتر در ایران و سنگینی بار بر جنبهٔ اجتماعی است.
جزء را اگر بخشی از کُل بخوانیم، نمی‌توانیم در تلاطم‌های جهانی قرار بگیریم و خود را جدا از جهان بدانیم؛ چنانچه رخداد اشغال ایران توسط نیروهای متفقین در جنگ جهانی دوم، نشان از پُر اهمیت بودن منطقه دارد. ایران شاید به اندازهٔ کوبا نقش مستقیم در جنگ سرد بازی نمی‌کرد، ولی نقش کشورِ بی‌اهمیت را هم در نقشهٔ جنگ سرد نداشته است.^۱ پهلوی دوم، که در جنگ سرد به دنبال رؤیای خود برای بازگردانی قدرتِ ایران باستان بود (البته در لباسی تازه و شامل امکانات و روابط تولیدِ سرمایه‌داری)، سعی داشت در هزارتوی جنگ سرد برای خود راهی پیدا کند؛ در نتیجه، به‌عنوان حاکم مطلق کشور، هر حرکت او منجر به لرزه‌های اجتماعی می‌شد.